هیدرازین به فرمول N2H4 ، در صنعت کاربرد فراوانی دارد. اما همانند هر ماده شیمیایی دیگری ، کار با آن مستلزم رعایت اصول ایمنی و آزمایشگاهی است. با برخی از خطرات کار با هیدرازین و چگونگی مقابله با این خطرات آشنا می‌شویم.
موارد ایمنی شیمیایی هیدرازین
آنچه شما باید در مورد سیستم جهانی مواد شیمیایی خطرناک بدانید:
باید بپذیریم در عصری که زندگی میکنیم ، مواد شیمیایی جزء اصلی زندگی روزمره شده اند که این مسئله هم میتواند خوب باشد هم بد.
برای تولید غذاهایی که هر روز می خوریم، سوختی که در خودروهایمان استفاده می کنیم و تولید داروهایی که گاهاً مجبور به استفاده آنها می شویم.
علیرغم در برگرفتن زندگی ما با محصولات شیمیایی، دولت ها دردنیا به شیوه های مختلفی را برای نظارت بر چگونگی تولید ، توزیع و مدیریت مواد شیمیایی توسط شرکت‌های مورد اعتماد خود پیش گرفته اند. این رویکرد جزیره ایی سبب ایجاد مجموعه ای از مشکلات، از جمله برچسب های ناسازگار و روش های پراکنده ایی را ایجاد نمود.
برای اصلاح و سرو سامان دادن به این وضعیت، سازمان ملل متحد سیستم هماهنگ جهانی با ایجاد طبقه‌بندی و برچسب‌گذاری مواد شیمیایی (GHS) در سال 2003 باعث به وجود آمدن یک نظام واحد شد . سیستم جدید طبقه‌بندی استانداردی مشخص را برای خطرات بهداشتی، فیزیکی و زیست‌محیطی ایجاد کرد و شرکت ها را موظف به استفاده از برچسب‌ها نمود.
تقریباً تمام کشورهای بزرگ جهان در چندین سال گذشته GHS را پذیرفته اند، خصوصا شرکت هایی که از هر نوع مواد شیمیایی خطرناک در محل کار استفاده می‌نمودنند ملزم به رعایت دستورالعمل‌های GHS شدند.
از آنجایی که تقریباً هر شرکتی در کشور به نوعی با مواد شیمیایی در تماس هستند می بایست حتی حلال های آنها هم با آگاهی و دقت استفاده می شدند.به همین منظوردرک دستورالعمل های GHS برای یک مدیر ایمنی و سایر رهبران سازمانی و کسانی که به نوعی با این مواد در تماس هستند بسیار در اولویت هست.
در اینجا توضیحاتی مختصر در رابطه با دستورالعمل های GHS ارائه می دهیم:
سیستم هماهنگ جهانی چه می کند؟
GHS بنا به ضرورت مجموعه‌ای پیچیده و درگیر از اسناد و ضمیمه‌ها می باشد.
همچنین برای جلوگیری یا به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض خطرات کار با مواد شیمیایی، دستورالعمل های حمل و نقل ایمن را ارائه می دهد.
یک سیستم استاندارد را برای کارفرمایان ارائه می دهد تا از آن پیروی کنند.
چرا این سیستم هماهنگ و جهانی ضروری است؟
شرکت ها هر روز از انواع مواد شیمیایی استفاده می کنند چنانچه به درستی مورد استفاده قرار نگیرد، هر یک از این مواد شیمیایی می تواند برای اشخاص به طور جدی خطر را در محل کار افزایش دهد.
در سطح فردی، مواد شیمیایی می توانند اثرات جدی بر سلامتی داشته باشند.
از سوختگی تا آسیب اندام ها و بیماری های جدی مانند سرطان. در سطح کلان، مواد شیمیایی خطرناک زمانی که در یک محیط رها می شوند، می توانند ویران کننده باشندو مسموم کردن آب آشامیدنی، انتشار آن در محصولات کشاورزی، و آلوده کردن جمعیت انسان و حیوان و خطرات کاهش جمعیت را در پی داشته باشد.
سال‌ها حوادث شیمیایی و اثرات درازمدت آن بر روی سلامت ناشی از شیوه‌های غیراستاندارد کار با مواد شیمیایی، سیستمی مانند GHS را ضروری کرد تا اطمینان حاصل شود که شرکت‌هایی که مواد شیمیایی را تولید، توزیع و مدیریت می‌کنند، مسئولانه و دلسوزانه خطرات ناشی از آنها را از انسانها و حیوانات و به طور کلی کره زمین دور می کنند.
انفجار و آتش سوزی
مخلوط حاوی بیش از 4,7% حجمی هیدرازین بی‌آب و هوا میتواند در دماهای بالاتر از 38 درجه سانتی‌گراد ، بر اثر گرما ، شعله یا تابش فرابنفش منفجر شود. دمای اشتعال هیدرازین آبدار 75 درجه سانتی‌گراد است. در مورد محلولهای هیدرازین ، خطر انفجار کاهش می‌یابد و در محلولهای رقیقتر از 40 درصد خطر اشتعال از بین می‌رود. تماس هیدرازین با فلزات ، اکسیدهای فلزی و مواد اکسید کننده ، اسیدها ، مواد متخلخل نظیر خاک ، چوب ، کاغذ یا پارچه ممکن است به آتش سوزی یا انفجار منجر شود.
در صورت کار با پوشاک و تجهیزات آلوده ، محصولات سمی مانند اکسیدهای نیتروژن و آمونیاک بوجود می‌آید.
طریقه مقابله
برای جلوگیری از بروز خطرها ، هیدرازین بی‌آب را باید در محیط بسته مجهز به تجهیزات الکتریکی هشدار دهنده مورد استفاده قرار داد. هرگز نباید از هیدرازین در نزدیکی شعله ، جرقه و عوامل مشابه استفاده شود. در محل استفاده از هیدرازین ، هرگز نباید سیگار استعمال شود. باید از تابش مستقیم نور خورشید و تماس هیدرازین با فلزات و ترکیبهای شیمیایی مانند اکسیدها ، بشکه‌های حاوی هیدرازین را باید با پاشیدن آب خنک کرده ، از نشت هیدرازین بیشتر به محیط جلوگیری و همزمان به خاموش کردن آتش اقدام شود. ماموران اطفا حریق باید مجهز به ماسکهای تنفسی ، ماسک صورت و پوشش کامل ایمنی باشند.
برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کوچک ناشی از هیدرازین از پاش آب ، مواد شیمایی خنک یا گاز CO2 استفاده می‌شود. در مورد آتش سوزیهای بزرگ باید از کف الکل یا آب با فشار زیاد استفاده شود.
حمل و نقل و ذخیره سازی هیدرازین
هیدرازین را باید در بشکه های محکم دربسته و در جو خنثی نگهداری کرد. محل نگهداری بشکه‌ها باید مجهز به سیستم تهویه ، فاضلاب مطمئن ، دور از تابش مستقیم نور خورشید و دیگر منابع انرژی باشد. باید از وجود فلزات ، اکسیدهای فلزی ، مواد متخلخل در این محل اجتناب و برای جلوگری از جرقه‌های الکتریکی ناشی از الکتریسیته ساکن ، مخازن نگهداری هیدرازین را به زمین منتقل کرد.
